ΝΕΦΕΛΕΣ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ

Ψες παρακολούθησα στο Παττίχειο Αμφιθέατρο, την Κωμωδία του Αριστοφάνη «Νεφέλες».

Η ποιότητα της σκηνικής παρουσίασης του έργου αυτού ήταν εξαιρετική από κάθε άποψη. Οι ηθοποιοί ήταν καταπληκτικοί στους ρόλους τους. Ο Τσουρής εντυπωσίασε πραγματικά στον ρόλο του ανθρώπου που είναι απεγνωσμένος λόγω χρεών των οποίων οι τόκοι τρέχουν και τον φέρουν ολοένα και πιο κοντά σε αδιέξοδα και στην καταστροφή. Ο Σταύρος Λούρας ήταν κι αυτός υπέροχος, στον ρόλο του Σωκράτη, που τον έδινε με στόμφο και γρήγορη ομιλία ώστε να είναι ακαταλαβίστικος! Εντυπωσίασε και ο χορός που παρίστανε τις νεφέλες, τα σύννεφα.

Η όλη υπόθεση του έργου συνίσταται στην διακωμώδηση του Σωκράτη. Πιστεύω ότι σ’ αυτό του έργο ο Αριστοφάνης υπερβαίνει τα όρια της αποδεκτής σάτιρας και στην ουσία εκείνο που κάνει είναι προσωπική επίθεση ενάντια στον Σωκράτη και κατασυκοφάντηση του για πράγματα που όλοι ξέρουμε ότι είναι ψευδή. Ουσιαστικά λασπολογεί ενάντια στον Σωκράτη και τον εξευτελίζει. Τον παρουσιάζει να διαφθείρει τους νέους με κάθε τρόπο. Σε θρησκευτικό επίπεδο τους οδηγεί στην περιφρόνηση των θεών και στην αθεΐα, πράγμα που όλοι γνωρίζουμε, μέσα από τα έργα του Πλάτωνα, ότι δεν το έπραξε ο Σωκράτης. Σε ηθικό επίπεδο παρουσιάζει τον Σωκράτη να οδηγεί τους νέους στην ομοφυλοφιλία! Είναι γνωστό ότι, μέσα από την καταστροφή της εικόνας του Σωκράτη στην κοινωνία, ο Αριστοφάνης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην θανατική καταδίκη του αρχαίου σοφού. Δεν βλέπω λοιπόν το αστείο και το κωμικό σ’ αυτή την υπόθεση. Πως μπορεί να θεωρηθεί ψυχαγωγία η κατασυκοφάντηση ενός εκλεκτού ανθρώπου, που είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωση του, ηθική, κοινωνική και φυσική.

Με τα σημερινά δεδομένα ένα τέτοιο έργο θα κατέληγε σε δικαστική μέτρα για λίβελλο, ενάντια στον συγγραφέα ενός καθαρά δυσφημιστικού έργου. Ο συγγραφέας θα είχε να πληρώσει τεράστια ποσά ως αποζημίωση για την ζημιά στον άνθρωπο ενάντια στον οποίο κάνει μια τόσο φοβερή, προσωπική επίθεση. Πως μπορεί λοιπόν να θεωρηθεί ψυχαγωγία η κατασυκοφάντηση ενός εκλεκτού ανθρώπου, που είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωση του, ηθική, κοινωνική και φυσική; Εκείνο που διδάσκει είναι ότι μπορεί να είναι κανείς αδίστακτος στην εξόντωση ενός αντιπάλου του και να αποκαλεί μάλιστα σάτιρα και χιούμορ, τα μέτρα ηθικής, κοινωνικής και φυσικής εξόντωσης του. Κατά την άποψη μου, οι θεατρικοί οργανισμοί θα πρέπει να αποφεύγουν να ανεβάζουν ένα τέτοιο δυσφημιστικό έργο. Αν η επιλογή του βασίζεται στο γεγονός ότι το έργο αυτό ανήκει στην κλασσική αρχαιότητα, τότε θα έπρεπε να διατηρηθούν και οι μονομαχίες, ως θεσμός αρχαίος. Εδώ γίνεται προσπάθεια να καταργηθούν οι ταυρομαχίες ως βάρβαρη πρακτική ενάντια στα ζώα, και να ανεχόμαστε την προσωπική επίθεση ενάντια σε ανθρώπους, και να την θεωρούμε ψυχαγωγία;